Hacı Ali veya Hi Jolly (1828 — 16 Aralık 1902)(Arapça: حاج علي Ḥājj ‘Alī), gerçek adıyla Philip Tedro, Rum ve Suriyeli ebeveyne sahip bir Osmanlı vatandaşı olup 1856 yılında ABD'ye gelerek ABD ordusunun ilk ve tek profesyonel devecileri kadrosunda baş deveci olarak 30 yıl hizmet etmiştir.
Her yıl ocak ayında mezarının bulunduğu Arizona'daki Quartzsite'de Hi Jolly Festivali düzenlenmektedir.
1828 yılı civarında Rum ve Suriyeli anne-babadan dünyaya gelen Philip Tedro, genç yaşta İslamiyet'e girmesi ve hacca gitmesinin ardından Hacı Ali ismini almıştır. 2 yıllık Meksika Savaşı (1846-1848) sonrası düzenin tekrar sağlanması ve askerî malzemelerin rahatça taşınması için at ve katırların yetersiz kalması üzerine ABD savaş bakanı Jefferson Davis, bu iş için en uygun hayvanın develer olduğunu belirterek ABD'nin Osmanlı büyükelçisi aracılığı ile padişah Abdülmecid'e başvurur. Abdülmecid'in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile ABD'ye dönecek Amerikalılar develerin kullanımı ve bakımı için İstanbul'dan sonra İzmir'e uğrayarak aralarında Hacı Ali'nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alırlar. Develer ile Teksas Indianola limanına gelen bu ilk kafile, ABD'deki ilk deve birliğinin de temelini oluşturur. Deveci Hacı Ali bu kafilenin lideriğini yapmıştır. Amerikalıların telaffuzda zorlanması sonucu adı Hi Jolly'e dönüşen Hacı Ali, 1880 yılında ABD vatandaşı olmuştur; resmî kayıtlardaki ismi Tedro'dur. 30 yıl Amerikan ordusuna hizmet etmiş, Gertrudis Serna adında Meksikalı bir kızla evlenip iki çocuk sahibi olmuştur.
Batı'daki "altına hücum" akımına kapılarak Yuma ve Tuscan şehirleri arasında birçok girişimde bulunan Hacı Ali, maden aramada başarısız olması üzerine kısa bir süre sonra ordudaki işine geri dönmüştür. Son yıllarını madencilik ve ara sıra da ABD hükümeti adına izcilik yaptığı Arizona'daki Quartzsite(en) şehrinde geçirmiş ve burada vefat etmiştir.
Hacı Ali anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite'de gömülüdür ve bulunduğu mezarlığa adı verilmiştir. Hacı Ali'nin mezarı 1935'te Arizona Ulaşım Birimi tarafından piramit şeklinde dizayn edilerek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü konulmştur. ABD devletine ait son devenin külleri de bu anıtın yakınına gömülmüştür. Quartzsite şehrinin en çok ziyaret edilen yeri olan Hacı Ali anıtında şunlar yazılıdır:
“ Hi Jolly'nin son kampı.
Takriben 1828'de Suriye'de doğdu. 12 Aralık 1902'de Quartzsite'de öldü.
10 Şubat 1856'da bu ülkeye geldi. Deveci, denkçi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükümeti'ne doğrulukla hizmet etti. ”
Her yıl ocak ayında Quartzsite'de Hacı Ali adına düzenlenen festivalde geçit töreni, deve yarışları ve konserler düzenlenmektedir.
Hiç yorum yok :
Write yorumNe düşündüğünüzü bize söyleyin ... !