evini zorla yıktıkları için kendisini benzin dökerek yakan kadının ağlatan dramı

Zhang Şulan

Michael Bristow

BBC, Pekin



Zhang Şulan'ın yara izleri taşıyan, tamamiyle şeklini kaybetmiş yüzü insanı şoka sokabilecek bir görüntü.
Bir zamanlar zinde, sağlıklı bir kadınmış. Ama şimdi saçsız hali ve yüz hatlarının bütünüyle yokolması yüzünden, eski görünümüyle hiçbir ilgisi kalmamış.

64 Yaşındaki Çinli kadının görsel değişiminin nedeni, bu yılın başlarında "kiralık haydutların" evini basıp kendisini evden atmaya çalışması.

Zhang, vücuduna benzin döküp ateşe vermiş.

"Benim iznim olmaksızın evimi yıktıkları için yaptım bunu. Yaşamak istemediğim için kendimi ateşe verdim. Beni zorladılar. Başka çarem yoktu." diyor, gözyaşları içinde.

Zhang Şulan, "Sıradan insanların hiçbir hakkı yok. Bu beni çok üzüyordu." diye ekliyor.

Yıkılan evi için tazminat almasının bir hak olduğunu söylüyor, bunun için savaş veriyor.

Yalnız değil Zhang Şulan. Yaşadığı yerde daha birçoklarının benzer talepleri var. Çin'deki daha binlerce insan gibi...

Zhnag Şulan'ın eski hali

Çin'in Manhattan'ıÇin, kalkınma yarışında giderek hızlanırken, yönetim toprakların kullanımıyla ilgili yüzlerce anlaşmazlığı çözmeye yetişemez halde.

Ülkenin en yüksek yönetsel organı olan Devlet Konseyi, yakınlarda Zhang Şulan'ın evine yapıldığı şekilde konut yıkımlarının önlenmesine çalışıyor.

Ama kendilerine haksızlık yapıldığına inandıkları için aşırı eylemlere girişenlerin sayısındaki artışa bakılırsa, hükümetin önünde önemli bir sorun olduğu açık.

Zhang Şulan, başkent Pekin'in banliyölerinden Tongzhou'da inşa edilmiş köhne, iki katlı evlerden çıkmayı reddeden kişilerden biri.

Yöreyi baştan başa yıkıp yeniden kurmak isteyen yerel yönetim, Pekin'in merkeziyle iyi ulaşım hatları bulunan yöreyi geliştirme konusunda iddialı.

Bazı planlamacılar, Tongzhou'nun "Çin'in Manhattan'ı" olabileceğine inanıyor.

Tongzhou'nun merkezindeki çarşıda artık şık mağazalar, lokantalar dizili. Bir yanda yeni apartman blokları yükselirken, diğer yanda geniş araziler gelecekteki projeler için boşaltılıyor.

Çin'deki yerel yönetimler müteahhitlere arazi satarak her yıl milyarlarca dolar kazanıyor. Bu gelir yerel yönetimlerin bütçesinin ortalama yüzde 30'unu oluşturuyor.

Ama yeniden imar demek, insanların evlerinden taşınması demek, ki bazıları evlerini terketmeyi reddediyor.

Zorunlu yıkımlar

Zhang'ın yaşadığı Shangying mahallesinde evlerini terketmek istemeyenlerin başlıca şikayeti aşağı yukarı aynı. Kendilerine çok düşük bir tazminat önerildiğini düşünüyorlar. En azından yeni bir ev almaya yetmeyecek kadar az...

Evinden ayrılmaya yanaşmayan bir başka mahalle sakini, Jin Xicheng, "Verdikleri para ve evlerimizin değeri aynı değil. Çok daha düşük. Biz gayet dürüst insanlarız. Eğer evlerimizin belli bir değeri varsa, bize o parayı ödemeliler. Ama öyle yapılmıyor, burası yağmalanıyor." diyor.

Zhang Şulan'ın umarsızca giriştiği eylemde görüldüğü gibi, mahalle sakinleri öfkeli.

BBC kendileriyle konuşmaya gittiğinde, toplanıp başlarına gelenleri anlattılar. Hepsi de konuşmak istiyordu. Ellerinde dosyaları, bazıları ağlamaklıydı.

Birçokları kampanyalarını sürdürme kararlılığıyla evlerinin duvarlarına sloganlar yazmış. Bir duvarda "Sonuna dek direneceğiz!" yazıyor.

Birçok ev tek başına kalmış. Çevresindeki evler çoktan yıkılmış. Ayakta kalan, evlerini boşaltmayı reddedenlerin konutlarına "çivi evler" deniyor.

Bazı evlerde, her zaman içerde birinin bulunması sağlanıyor ki, ev boşken görevliler gelip yıkıma girişmesin...

Tongzhou mahallesi yönetiminin propaganda biriminden Wu Yaxi, yerel yönetimin bu işte bir hatası olmadığını savunuyor.

Wu, "Yıkım kararı mahkemeden çıktı. Kararı uygulatan da mahkeme. Bunda hükümetin önemli bir rolü yok." diyor.

Bu sav, kısmen doğru. Mahkeme belgeleri, bölgede kapsamlı bir yenilenme kararı alan makamın yerel yönetim olduğu görülüyor. Yerel yönetim, buralarda yaşayanları atmak istiyor.

Yaşanan bu olaylardaki doğrular ve yanlış bir yana, Pekin yönetimi, giderek artan arazi anlaşmazlıklarından kaygılı.

Devlet Konseyi, geçen ay, tüm tahliyelerin "yasal, uygar ve uyumlu bir şekilde" yürütülmesini istemiş; evlerinden çıkması istenenlere âdil tazminatlar ödenmesi gerektiğini bildirmişti.

Pekin, zorunlu yıkımlara ve bunun sonucundaki şiddet olaylarına bir son vermek istiyor.

Tongzhou'da sürüp giden mücadele ise, sorunun kolayca çözülemeyeceğini gösteriyor.
bbc türkçe