ölümünden otuz yıl sonra madalyaları verilen kızılderili sporcu
Thorpe 28 Mayıs 1887’de ABD’de Oklahoma eyaletinin Prague şehri yakınlarında doğduğu iddia edilmektedir. Tam adının James Francis Thorpe olduğu söylense de bu kanıtlanamamıştır. Vaftiz sertifikasında adı "Jacobus Franciscus Thorpe" olarak kaydedilmiştir.
Annesinin ve babasının etnik kökeni farklı gruplardan gelmektedir. Babası Hiram Thorpe’un İrlandalı bir babası ve Sac ve Fox Ulusu’ndan yerli bir annesi vardı. Annesi Charlotte Vieux’nün babası Fransız, annesi ise büyük Sac savaşçısı şef Black Hawk’un (Kara Atmaca) soyundan gelen bir yerli idi. Sac ve Fox olarak yetiştirilen Thorpe’un yerli dilindeki adı Parlak Yol anlamına gelen Wa-Tho-Huk idi. Sac ve Fox Ulusu’nda gelenek olduğu üzere Thorpe doğumu sırasında meydana gelen bir olaydan esinlenerek adlandırılmıştı. Doğduğu kulübeye giden yolu güneş ışığının aydınlatması üzerine kendisine bu isim verilmiştir. Bazı bilgilere göre Hiram Thorpe’un beş karısı ve toplam 19 çocuğu olmuştu ve bu çocukların en az on biri Vieux’dendi. Katolik olan annesi Thrope'u inançlı olarak yetiştirmiştir.
Thorpe ikiz kardeşi Charlie ile birlikte Stroud, Oklahoma’daki yerli okuluna gitti. Dokuz yaşındayken kardeşi Charlie zatürreden öldü. Okula kardeşinin yardımıyla devam eden Thorpe kardeşinin ölümünden etkilendi ve birkaç kere okuldan kaçtı. Bunun üzerine Hiram Thorpe oğlunu bir daha kaçmaması için Lawrence, Kansas’ta şu anda Haskell Yerli Ulusları Üniversitesi adıyla bilinen okula gönderdi. İki yıl sonra annesinin ölümüyle birlikte depresyona giren Thorpe, babasıyla birkaç kez tartıştıktan sonra okuldan kaçarak bir at çiftliğinde çalışmaya başladı.
1904 yılında babasının yanına dönen Thorpe Carlisle, Pensilvanya’da bulunan Carlisle Yerli Endüstri Meslek Okulu’na girmeye karar verdi. Bu okulda iken Amerikan futbol tarihinin başlarında en nüfuzlu koçlardan biri olan Glenn Scobey "Pop" Warner ile çalıştı.[8] Aynı yılın sonlarına doğru Hiram Thorpe’un ölmesi üzerine Thorpe bir kere daha okulu bıraktı. Birkaç yıl çiftlikte çalıştıktan sonra Carlisle’a geri dönerek atletizm kariyerine başladı.
Ulusal anlamda ilk olarak 1911 yılında okulunun futbol takımında farklı pozisyonlarda oynayarak dikkati çekti. Carlisle’ın Harvard takımını yendiği 18-13’lük maçta takımının tüm sayılarını Thorpe yapmıştır. Sezonu 11-1 tamamlayan Carlisle sonraki sezon Thorpe’un 25 "touchdown" ve 198 sayısıyla (12 maçta) ulusal kolej şampiyonasına katılmıştır. Carlisle'ın 1912 yılındaki karşılaşmaları içinde, West Point karşısındaki etkileyici 27-6’lık galibiyet dikkat çeker. Thorpe’un yaptığı 92 yardalık touchdown takım arkadaşının yapmış olduğu penaltı yüzünden iptal edilmiş ancak Thorpe bir sonraki oyunda 97 yardalık bir touchdown yapmayı başarmıştır. Thorpe 1911 ve 1912 yıllarında Amerikan ulusal karmasına seçilmiştir.
O maç sırasında, daha sonra ABD başkanı olacak olan Dwight Eisenhower Thorpe’u engellemeye çalışırken dizini incitmiştir. Eisenhower 1961 yılında yaptığı bir konuşmada Thorpe’tan şöyle sözetmiştir: "Zaman zaman doğuştan üstün yeteneklere sahip insanlarla karşılaşırız. Aklıma Jim Thorpe geliyor. Hayatında bir kere bile antrenmana çıkmamıştır ama bugüne kadar gördüğüm futbol oyuncularından daha iyi oynayabilirdi." ."
Futbol, Thorpe’un en sevdiği spordu ve hep öyle kaldı., Atletizm pistine ara sıra çıkıp yarışıyordu. Yine de Thorpe asıl ününü atletizm ile kazanmıştır.
1880 yılından beri ABD’de yapılmasına ve St. Louis’deki 1904 Yaz Olimpiyatları’nda bir çeşit dekatlon karşılaşması yer almasına rağmen dekatlon karşılaşmaları atletizm içinde yeni bir daldı ve Olimpiyatlardaki dekatlon ABD versiyonundan farklıydı. Carlisle atletizm takımında birçok dalda yarışan Thorpe gibi çok yönlü bir atlet için bu iki yeni karşılaşma, biçilmiş kaftandı. Dolayısıyla Thorpe hem pentatlon hem de dekatlon için ABD Olimpiyat Seçmeleri’ne katıldı.
1912 Olimpiyatlar'ında uzun atlama branşından Thorpe
Üç karşılaşmayı kazanarak Doğu Bölgesi Seçmeleri'ni kolayca kazanan Thorpe aralarında daha sonra Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı olacak Avery Brundage’in de bulunduğu pentatlon takımına seçildi. Dekatlon takımı için yalnızca birkaç aday olması nedeniyle seçmeler iptal edildi. Thorpe ilk ve tek dekatlon karşılaşmasına Olimpiyatlarda katılacaktı.
Thorpe'un Olimpiyatlardaki karşılaşma programı oldukça doluydu, çünkü pentatlon ve dekatlonun yanı sıra uzun atlama ve yüksek atlama dallarında da yarışıyordu. İlk karşılaşma pentatlon dalındaydı ve beş farklı dalın dördünü önde bitiren Thorpe 1912 yılından önce hiç yarışmadığı cirit atmada üçüncü geldi.[3] Yarışma sonuçları karşılaşmalardaki sıralama puanlarına göre belirlense de, elde edilen derecelere göre de puanlama yapılıyordu. Thorpe kendinden sonra gelen Norveçli rakibi Ferdinand Bie’nin 400 puan önünde 4041.530 puan ile pentatlonda birinci geldi.
Pentatlonda altın madalya kazandığı gün, yüksek atlama finallerine katılmaya da hak kazandı. Finalde dördüncü olan Thorpe uzun atlamayı da yedinci olarak bitirdi. Thorpe’un son karşılaşması olan dekatlonda favori evsahibi Hugo Wieslander idi. Ancak Thorpe’un karşısında varlık gösteremeyen Wieslander karşılaşmayı 700 puan geriden tamamladı. Thorpe on dalın dördünde birinci geldi.
O zamanki âdetlere göre madalyalar atletlere oyunların kapanış töreninde veriliyordu. İki altın madalyanın yanı sıra Thorpe dekatlon için İsveç Kralı V. Gustav ve pentatlon için Rus Çarı II. Nikolay tarafından verilen iki ayrı başarı ödülünü de kazandı. Kral Gustav’ın Thorpe’a ödülünü verirken "Bayım, siz dünya üzerindeki en büyük atletsiniz," dediği ve Thorpe’un da "Teşekkürler Kral" dediği söylenmektedir.
Thorpe'un başarısı ülkesinde de dikkatleri çekti ve dönüşünde New York şehrinin ünlü Broadway bulvarında konfetilerle karşılandı. Thorpe daha sonraları bu karşılamayı şöyle anlatmıştır: "İnsanların çığlık çığlığa adımı haykırdıklarını duydum ve yalnızca bir kişinin nasıl bu kadar dostu olabileceğini anlayamadım."
Thorpe, 1912 Olimpiyatlarında atletizmin yanı sıra ABD atletlerinden oluşan iki takımın yaptığı iki beyzbol gösteri karşılaşmasının birine de katılmıştır. Tüm dünyanın daha sonra öğreneceği üzere bu Thorpe’un beyzbolu ilk denemesi değildi.
wikipedia
