Kamil Erdoğdu
Pekin
Yıllar önce Çinli bir arkadaşımın cenazesine katılmıştım. Resmi kıyafetler içinde sıraya girmiş ve giysileriyle açık bir tabuta konmuş naaşın önünde teker teker saygı duruşunda bulunmuştuk.
Ancak Çin’deki cenaze adetleriyle ilgili en çarpıcı farkı, törenden birkaç saat sonra, eşinin elinde, ölen arkadaşımın küllerinin bulunduğu kutuyu gördüğümde hissetmiştim.
Çin’de hafta sonlarıyla birleştirilen ve "altın hafta" adı verilen resmi tatiller turizmin canlandığı günlerdir. Son yıllarda ölülerin anıldığı Qingming Günü de resmi tatiller arasına alındı.
2500 yıllık geçmişe sahip bu geleneksel günde Çinliler, bu yıl da diğer tatillerdeki gibi turistik yerlere değil, mezarlıklara akın etti.
Mezar süpürme günü olarak da adlandırılan Qingming Günü’nde Çinliler, büyüklerinin mezarlarını ziyaret ederek, mezara yiyecek, içecek ve ''öbür dünyada kullanmaları para'' koyuyor.
Söz konusu ''para'', mezarlık ziyaretleri için özel olarak basılan, para süsü verilmiş kağıt banknotlardan oluşuyor. Qingming Günü’nde Pekin’in sokaklarında geç saatlere kadar bu özel paralardan yakanları görmek mümkündü.
Küllerinin gömülü olduğu mezarların başında ölmüş yakınlarıyla dertleşenler, hatta annesini veya babasını şikayet edenler bile vardı.
Modern zamanlar
Ancak son yıllarda mezarlıklara gidemediklerinden ölülerini bilgisayar başında ananların sayısı arttı.
Bu kişiler internet ortamında kurulan mezarlıkları ziyaret ederek, sanal olarak çiçek koyuyorlar, müzik çalıyorlar, mum yakıyorlar ve duygularını ifade eden sözler yazıyorlar.
İnternette ölülerini ananlar özel olarak açılan sayfalara aile büyüklerinin fotoğraflarını ve video görüntülerini yüklüyorlar ve aile ağacı oluşturuyorlar.
Pekin'deki Babaoshan Mezarlığı İdaresi tarafından kurulan internet sitesi üzerinden de, yakınların mezarına koyulması için çiçek, şarap veya mum siparişi verilebiliyor.
Kedi ve köpek mezarlıkları
Çinliler, Qingming Günü dolayısıyla ölülerini anarken, kedi ve köpeklerini de unutmuyor.
Son Qingming Günü’nde ziyaret edilen yerler arasında, başkent Pekin'in merkezine bir saat uzaklıktaki Baifu köpek ve kedi mezarlığı da vardı. Buraya gelenler kedi ve köpeklerinin mezarına çiçek, yiyecek, içecek bıraktı.
Mezarların çoğunda ölen hayvanların fotoğraflarının yanında adları, doğum ve ölüm tarihleri ile sahiplerinin duyguları yazılı.
Mezarlardan birinde, ''Yaşamın çok kısa olmasına rağmen, çok güzeldi. Seni her zaman seveceğiz'' yazıyordu. Mezarlıkta sohbet ettiğim ziyaretçiler hayvanları için, ''oğlum, kızım, kızımın ablası'' gibi ifadeler kullanıyorlardı. Ziyaretçiler, yaşlı gözlerle mezarlıkları temizliyor veya görevlilere temizletiyordu.
2000 yılında açılan Baifu kedi ve köpek mezarlığında şu anda 2000 kadar mezar var. Yaklaşık 8 hektar genişliğindeki alanın sahibi Chen Shaochun, bu mezarlığı açma kararını, ölen bir köpeğin çöplüğe atıldığını gördüğünde aldığını belirtti.
Chen, basında yer alan açıklamalarında, ''Bu sağlık açısından risk olmanın yanısıra, hayvanlara karşı yapılan bir saygısızlık. Hayvanların bedenleri buradaki ağaçların büyümesine yardımcı olduğu gibi, sahiplerine onları hatırlama fırsatı veriyor'' ifadelerini kullandı.
1 Milyon aile kedi ya da köpek besliyor
Baifu mezarlığında, hemen hemen her hafta sonu hayvan gömme töreni yapılıyor.
2007 yılı verilerine göre, başkent Pekin'de kayıtlı 600 binden fazla köpek ve 500 bin kedi bulunuyor. Bu, en az bir milyon ailenin kedi veya köpek beslediği anlamına geliyor.
Bu hayvanların yıllık ölüm oranı ise yüze 8, yani yılda 100 bin kadar kedi ve köpek ölüyor. Pekin'de 20’den fazla kedi ve köpek mezarlığı var.
Baifu mezarlığındaki yerlerin fiyatları 1000 ile 2000 yuan yani yaklaşık 150 ile 300 dolar arasında değişiyor.
Bir aile "Beyaz Beyaz" demek olan ''Bai Bai'' adlı kedileri için daha geniş bir yer alarak 1000 dolardan fazla para ödemiş. Mezara suni çim ekmişler ve çiçeklerle donatmışlar. Mezarlığın sahibi Chen, buraya maymun, ördek, tavşan, balık, hatta yılan bile gömüldüğünü söyledi.
Baifu mezarlığına birlikte gittiğim gazeteci arkadaşım dönerken, "Çinli deyince yabancıların çoğunun aklına hemen kedi ve köpek yedikleri geliyor; buraya gelseler ne düşünürlerdi acaba?" diye konuştu.
bbc türkçe izlenimler
